بررسی فرایندهای تخریب کننده کیفیت آب زیرزمینی ساحلی به کمک پارامترهای هیدروشیمیایی در دشت آبدان - دیر

در مناطق ساحلی، الگوهای کیفی آب زیرزمینی به دلیل اختلاط آبهایی که از منابع تغذیه متفاوت منشاء می گیرند، پیچیده می باشد. آبهای زیرزمینی در سواحل متاثر از سازندهای تبخیری، کفه های تبخیری، آب دریا، بالا آمدن آبهای حوضه های عمیق، منابع anthropogenic مثل آب فاضلاب ها یا آب های برگشتی کشاورزی می باشد. این عوامل باعث شور شدن آبهای شیرین سواحل می شوند. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق یکی از سفره های ساحلی خلیج فارس در استان بوشهر می باشد که طی سال های اخیر کمیت وکیفیت آب زیرزمینی در این منطقه دستخوش تغییراتی شده است. این تحقیق به منظور بررسی فرآیندهای کنترل کننده کیفیت آب زیرزمینی در منطقه آبدان – دیر انجام گرفته است.. برای رسیدن به اهداف این تحقیق، بررسی های هیدروژئولوژی، هیدروژئوشیمی و مدل سازی هیدروشیمیایی انجام شده است. در مطالعات هیدروژئولوژی از آمار ماهانه سطح آب زیرزمینی در 36 حلقه چاه مشاهده ای استفاده شده است. ترسیم خطوط هم پتانسیل آب زیرزمینی نشاندهنده پتانسیل حرکت آب از طرف دریا به منطقه لمبدان و از طرف بخش میانی دشت به طرف منطقه آبدان می باشد. جهت بررسی های هیدروژئوشیمی، طی چهار مرحله از 74 حلقه چاه بهره برداری و مشاهده ای نمونه برداری صورت گرفته است. در این نمونه برداری ها پارامترهای هدایت الکتریکی، دما، اسیدیته، غلظت یون های اصلی و نیترات اندازه گیری شده است. همچنین 19 نمونه جهت آنالیز ایزوتوپ های پایدار آب و 14 نمونه جهت آنالیز یون برم نیز انتخاب شده است. منطقه مورد مطالعه از نظر شرایط هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمی به سه بخش آبدان، بخش میانی(جمرک) و لمبدان قابل تقسیم می باشد. در منطقه لمبدان، سفره آب زیرزمینی در معرض نفوذ آب دریا می باشد. در بخش میانی دشت(جمرک)، تبخیر از سطح آب زیرزمینی باعث کاهش کیفیت آب زیرزمینی شده است. سفره آب زیرزمینی در منطقه آبدان در معرض نفوذ آبهای تبخیری بخش میانی دشت واقع شده است. بررسی نقشه های هم غلظت یون ها و هدایت الکتریکی با نقشه های هم پتانسیل آب زیرزمینی نشاندهنده الگوی خاصی از تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه می باشد. این الگو نشاندهنده اختلاط آب های با کیفیت مختلف در منطقه مورد مطالعه می باشد. بر اساس دیاگرام های ترکیبی تهیه شده، در منطقه آبدان اختلاط بین آبه ای شور و تبخیری میانه دشت با آبهای با کیفیت مطلوب در حاشیه تاقدیس نمک رخ می دهد که نسبت اختلاط آب شور حداکثر 16 درصد می باشد. در منطقه لمبدان سهم آب دریا در اختلاط تا حداکثر 8 درصد محاسبه شده است. از مدل سازی هیدروژئوشیمیایی معکوس(inverse geochemical modeling) به کمک کد کامپیوتری phreeqc جهت بررسی تکامل هیدروژئوشیمیایی آب زیرزمینی و تدقیق نتایج هیدروشیمیایی استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، فرآیندهای اثرگذار بر هیدروشیمی آب زیرزمینی در منطقه آبدان شامل فرآیندهای تبادل کاتیونی، dedolomitazation، اختلاط آب زیرزمینی این منطقه با آبهای تبخیری بخش میانی دشت می باشد. در منطقه لمبدان نیز نفوذ آب دریا، انحلال ژیپس و دولومیت و فرآیند تبادل کاتیونی بر روی کیفیت آب زیرزمینی این منطقه اثرگذار می باشد. در منطقه میانی دشت(جمرک)، فرآیند اصلی در تخریب کیفیت آب زیرزمینی ، تبخیر از سطح آب زیرزمینی می باشد.